หนังสืองานศพ หนังสือที่ระลึกงานศพ หนังสือแห่งความอาลัยรักแด่ผู้วายชนม์

หนังสืองานศพ เป็นหนังสือที่ทำแจกในงานพิธีศพที่สามารถพบเห็นได้ทั่วไป ซึ่งชื่อเรียกของหนังสืออาจเรียกขานต่างกันไป เช่น หนังสือที่ระลึกงานศพ, หนังสือที่ระลึกงานศพ, หนังสืออนุสรณ์งานฌาปนกิจ, หนังสืออนุสรณ์งานศพ หรือหนังสือที่ระลึกงานฌาปนกิจ เป็นต้น

แต่โดยรวมแล้วก็มีความหมายเดียวกัน คือ  หนังสือที่จัดพิมพ์เพื่อแจกให้กับผู้ที่มาร่วมพิธีศพ เพื่อเป็นการแสดงความอาลัยและรำลึกถึงผู้ที่ล่วงลับไปแล้ว  นั่นเอง

นิพพานกิฟ ที่ระลึกงานฌาปนกิจ ของชำร่วยงานศพ ของชําร่วยงานฌาปนกิจ ราคาประหยัด จัดส่งรวดเร็ว

 

ประวัติความเป็นมาของหนังสือที่ระลึกงานศพ

 หนังสือที่ระลึกงานศพ ถึงแม้จะนิยมพิมพ์เพื่อแจกกันอย่างแพร่หลายในยุคของพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ ๖) 

 

แต่ความเป็นจริงแล้ว หนังสือนี้ได้มีการจัดพิมพ์ขึ้นครั้งแรกตั้งแต่ช่วงรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ ๕)

 

โดยมีการแจกหนังสือที่ระลึกงานศพในพิธีพระราชทานเพลิงศพสมเด็จพระนางเจ้าสุนันทากุมารีรัตน์ พระบรมราชเทวี (พระนางเรือล่ม) และสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรรณาภรณ์เพ็ชรรัตน์ โสภางคทัศนิยลักษณ์ อรรควรราชกุมารี ที่จัดขึ้นเมื่อปี พ.ศ.๒๔๒๓

ซึ่งนับว่าเป็นครั้งแรกที่ได้มีการจัดพิมพ์หนังสือที่ระลึกงานศพแจกในงานพิธีศพ ซึ่งหนังสือที่ระลึกงานศพที่จัดพิมพ์ครั้งนี้ เป็นหนังสือ สาราทานปริยายกถามรรค ที่ประกอบไปด้วยบทสวดมนต์หลวงจำนวนความหนาประมาณ 300 หน้า โดยมีกรมพระยาดำรงราชานุภาพทำหน้าที่เป็นผู้เรียบเรียงหนังสือ และหนังสือที่ระลึกงานศพเล่มนี้ได้ทำการจารตัวอักษรลงในใบลานจำนวน 10,000 เล่ม เพื่อทำการพระราชทานแก่วัดที่อยู่ทั่วราชอาณาจักร

 

 การแจกหนังสืองานศพ พบในประเทศไทยเพียงแห่งเดียว 

ขอบคุณข้อมูลจาก th.wikipedia.org

 

หลังจากนั้นจึงได้มีการแจกหนังสือที่ระลึกงานศพต่อมา โดยในช่วงรัชกาลที่ ๕ นี้การแจกหนังสือที่ระลึกงานศพนิยมกันอยู่ในหมู่พระบรมวงศานุวงศ์และขุนนางชั้นสูงเท่านั้น

ต่อมาในสมัยรัชการที่ ๖ การพิมพ์หนังสืองานศพได้รับการสนับสนุนจากสมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพทรงให้มีการพิมพ์หนังสือแจก เพราะเห็นว่าหนังสือนั้นมีประโยชน์ต่อทุกคนที่ได้รับ โดยหากใครต้องการที่จะจัดพิมพ์หนังสือที่ระลึกงานศพแล้ว สามารถมาขอต้นฉบับได้ที่หอพระสมุดวชิรญาณ หรือ หอสมุดแห่งชาติในปัจจุบัน

 

สำหรับการคัดเลือกเนื้อหาที่ใช้ในการจัดพิมพ์หนังสือช่วงแรกจะเน้นเนื้อหาวิชาความรู้เป็นส่วนมาก เช่น บทสวดมนต์ ประวัติศาสตร์ วรรณกรรม การท่องเที่ยว ตำราวิชาการต่าง ๆ เป็นต้น ซึ่งเนื้อหาจะเน้นให้เกี่ยวข้องกับผู้ตายเป็นหลัก และทุกเนื้อหาก่อนที่จะทำการจัดพิมพ์จะต้องมีการตรวจทานต้นฉบับ เพื่อป้องกันมิให้เกิดความผิดพลาดกับเนื้อหา เพราะหนังสือนี้จะต้องทำการแจกจ่ายให้แก่ผู้คนเป็นจำนวนมากนั่นเอง

และหลังจากจบสงครามโลกครั้งที่ 2 ประเทศไทยมีความเจริญก้าวหน้าทั้งด้านเศรษฐกิจเป็นอย่างมาก ทำให้มีความนิยมแจกหนังสือในงานพิธีศพในหมู่ข้าราชการ พ่อค้าและคหบดีที่มีฐานะร่ำรวยเพิ่มขึ้น ซึ่งรูปแบบหนังสือยังคงลักษณะโดยรวมเหมือนเดิม แต่มีการเพิ่มเติมเนื้อหาบางส่วนขึ้นมาเพื่อให้เกียรติแก่วงศ์ตระกูลและผู้ตายไปแล้ว เช่น ผลงาน และความสำเร็จ เป็นต้น

 

นอกจากหนังสือนี้จะเป็นหนังสือระลึกถึงผู้ที่วายชนม์ไปแล้ว หนังสือที่จัดพิมพ์ขึ้นนี้ยังจัดเป็นหนังสือทางประวัติศาสตร์ที่บันทึกประวัติของบุคคลสำคัญไว้ เพราะในหนังสือจะมีการเขียนอัตชีวประวัติของผู้ที่เสียชีวิตไว้

 

ดังนั้น จึงได้มีการจัดเก็บหนังสือที่ระลึกงานศพไว้ในหอสมุดแห่งชาติ เพื่อเป็นข้อมูลของประวัติศาสตร์ให้คนรุ่นหลังได้ทำการศึกษา  ตั้งแต่นั้นมาหนังสือที่ระลึกงานศพก็ได้รับความนิยมจัดพิมพ์เพื่อแจกในงานศพสืบต่อมาจนถึงปัจจุบัน

 

 

รูปแบบของหนังสือที่ระลึกงานศพ

หนังสืองานศพ ที่จัดพิมพ์ออกมาแจก จะมี 2 ส่วนหลักด้วยกัน ดังนี้

 

1. ประวัติและผลงาน

ส่วนนี้ของหนังสือในช่วงแรกที่มีการแจกหนังสือในหมู่พระบรมวงศานุวงศ์และขุนนางชั้นสูง โดยจะบอกถึงประวัติส่วนตัวของผู้เสียชีวิตเท่านั้น

ต่อมาในเมื่อการพิมพ์หนังสือแจกในงานศพได้แพร่หลายมายังกลุ่มชนชั้นกลาง ข้าราชการและคหบดี ดังนั้นนอกจากการเขียนเกี่ยวกับเชื้อสาย ต้นตระกูล คู่สมรสและบุตรธิดาแล้ว ยังมีการเขียนถึงคุณงามความดี ผลงานหรือความสำเร็จในขณะที่มีชีวิตอยู่เพิ่มขึ้นมาด้วย

และยังมีการเขียนคำอาลัยจากคนรอบข้าง เช่น บุตร เพื่อนรัก ผู้บังคับบัญชาหรือผู้ใต้บังคับบัญชา เพื่อเป็นการแสดงความเสียใจเป็นครั้งสุดท้ายให้กับผู้ตาย

 

2. ส่วนที่เป็นเนื้อหาอย่างอื่น

เนื้อหาที่นำมาเขียนในส่วนนี้จะขึ้นอยู่กับเจ้าภาพว่าต้องการมีเนื้อหาเกี่ยวกับอะไร เช่น ประวัติศาสตร์ ตำราเรียน นิทาน กฎหมาย บทสวดมนต์ วรรณกรรม เป็นต้น

 ซึ่งการเลือกเนื้อหาในเล่มจะไม่มีข้อบังคับตายตัวว่าจะต้องจัดพิมพ์เนื้อหาเกี่ยวกับอะไรเป็นพิเศษ  แต่ส่วนมากจะเลือกเนื้อหาที่มีประโยชน์ต่อผู้ที่ได้รับและสามารถนำไปใช้งานต่อได้ ซึ่งรูปแบบของหนังสือสามารถปรับเปลี่ยนได้ตามความต้องการของเจ้าภาพ

 

คลิก สนใจสั่งซื้อ / ข้อมูลเพิ่มเติม ขนมงานศพ ราคาถูก

คลิก ของชำร่วยงานศพ ราคาประหยัด

 

ต้องการหนังสือที่ระลึกงานศพ ทำได้อย่างไร?

หนังสือที่ระลึกงานศพในปัจจุบันนี้ ยังมีการแจกให้เห็นอยู่ทั่วไปแทบทุกพื้นที่ของประเทศไทย สำหรับท่านที่ต้องการสามารถจัดหาได้จาก 2 วิธีหลักๆ ดังนี้

 

1. สั่งพิมพ์

การสั่งพิมพ์หนังสืองานศพเป็นลักษณะของการพิมพ์หนังสืองานศพในช่วงแรก เพราะในสมัยก่อนร้านหนังสือยังไม่นิยมอย่างแพร่หลายเหมือนยุคนี้ ทำให้การหาหนังสือจำนวนมากเป็นเรื่องยาก ดังนั้น หากต้องการหนังสือเป็นจำนวนมากจะต้องทำการสั่งพิมพ์จากโรงพิมพ์เท่านั้น

 

ข้อดีของหนังสือสั่งพิมพ์

• รายละเอียดครบถ้วน การสั่งพิมพ์หนังสือกับโรงพิมพ์ สามารถทำการเพิ่มรายละเอียดได้อย่างครบถ้วนไว้บนหน้าหนังสือตามที่ต้องการ เช่น ประวัติผู้ตาย ผลงาน และคำไว้อาลัย เป็นต้น
• เนื้อหาตรงใจ การสั่งพิมพ์หนังสือสามารถที่จะเลือกเนื้อหาที่อยู่ภายในเล่ม สามารถเลือกได้ว่าต้องการเนื้อหาเกี่ยวกับอะไรบ้าง เช่น บทสวดมนต์ต้องการบทไหนก็ระบุได้ บทสวดชินบัญชร หรือนิทานชาดกต้องการตอนที่เท่าไหร่ เป็นต้น ขนาดตัวอักษร สีหนังสือ ขนาดรูปเล่ม ซึ่งทุกอย่างสามารถกำหนดได้

 

ข้อเสีย

• ใช้เวลานาน การสั่งพิมพ์หนังสือจะต้องเสียเวลาในการรอพิมพ์จากทางโรงพิมพ์ ซึ่งหากเป็นหนังสือที่ต้องทำต้นฉบับใหม่แล้ว ระยะเวลาในการรอพิมพ์จะยิ่งนานขึ้น เพราะต้องเสียเวลาในการจัดทำต้นฉบับใหม่ จึงเหมาะกับงานที่สามารถรอได้ เช่น งานที่รอพระราชทานเพลิงศพ หรือมีการเก็บศพไว้เผาภายหลัง เป็นต้น
• มีขั้นต่ำในการสั่งพิมพ์ โรงพิมพ์ทุกแห่งที่รับพิมพ์หนังสือจะมีขั้นต่ำในการพิมพ์ ซึ่งหากเป็นรูปแบบหนังสือเดิมที่มีอยู่แล้ว แต่เพิ่มเติมเนื้อหาส่วนที่เป็นประวัติผู้ตาย คำไว้อาลัย ยอดการสั่งพิมพ์จะเริ่มต้นประมาณหลักร้อย แต่หากเป็นหนังสือที่สั่งพิมพ์ใหม่หมดจะมีขั้นต่ำในการสั่งพิมพ์มากกว่าหลายร้อยจึงจะทำการพิมพ์ให้ แต่ก็ต้องรอเช่นเดียวกัน

 

2. ซื้อหนังสือสำเร็จ

การซื้อหนังสือที่จัดพิมพ์สำเร็จเพื่อมาแจกในงานพิธีศพ  นับว่าเป็นทางเลือกใหม่ที่ได้รับความนิยมอยู่ไม่น้อยในสังคมไทยยุคนี้  เนื่องจากในปัจจุบันนี้มีหนังสือที่มีประโยชน์พิมพ์ออกมาวางจำหน่ายอยู่เป็นจำนวนมาก ดังนั้นการแจกหนังสือที่พิมพ์จำหน่ายอยู่แล้วจึงเป็นทางเลือกที่หลายคนนิยมเลือกใช้กัน

 

ข้อดีของการซื้อหนังสือสำเร็จ

• รวดเร็ว หนังสือสำเร็จมีจัดพิมพ์และเก็บไว้เพื่อออกมาจำหน่ายอยู่แล้ว ดังนั้นจึงสามารถทำการซื้อได้ในจำนวนมากโดยที่ไม่ต้องรอ หรือหากรอก็ใช้เวลาในการรอไม่นาน เพราะหนังสือมีต้นฉบับที่สมบูรณ์ไม่ต้องจัดทำขึ้นใหม่ จึงใช้เวลาในการจัดพิมพ์ไม่นาน
• เลือกเนื้อหาได้ เนื้อหาของหนังสือที่วางจำหน่ายอยู่ตามท้องตลาดมีให้เลือกหลายแบบ ทั้งเนื้อหาวิชาการ นิทาน วรรณกรรม ประวัติศาสตร์ บทสวดมนต์ เป็นต้น ซึ่งผู้ใช้สามารถเลือกให้ตรงกับความต้องการได้
• คุมงบประมาณได้ หนังสือสำเร็จมีราคาตั้งแต่หลัก 10 จนไปถึงหลัก 100 หรือหลายร้อยให้เลือก ทำให้ผู้ใช้งานสามารถเลือกได้ว่าต้องการหนังสือที่มีราคาเท่าไหร่ จึงสามารถควบคุมให้อยู่ในงบประมาณได้

 

ข้อเสียของการซื้อหนังสือสำเร็จ

• ไม่มีเนื้อหาของผู้วายชนม์ในหนังสือ แม้ว่าการซื้อหนังสือสำเร็จจะมีข้อดีกว่ามากมาย แต่ก็มีข้อเสียตรงที่หนังสือประเภทนี้จะไม่มีเนื้อหาเกี่ยวกับผู้ตายบันทึกไว้ภายใน ซึ่งเป็นปัญหาที่หลายคนอาจจะรู้สึกกังวลใจ
• แต่อย่างไรก็ตาม ปัญหานี้สามารถแก้ได้ด้วยการจัดพิมพ์สติกเกอร์ทำการติดบนตัวหนังสือ ซึ่งบนสติ๊กเกอร์นี้จะมีการรายละเอียดของงานและประวัติของผู้ตายอย่างย่อ เพื่อให้ผู้ที่รับได้ระลึกถึงผู้ตายเมื่อเห็นหนังสือที่ระลึกงานศพ

 

 

 หนังสือที่ระลึกงานศพไม่ว่าจะเป็นหนังสือแบบใด ล้วนมีความหมายแสดงถึงความรักความอาลัยต่อผู้ที่ตายไปแล้วด้วยกันทั้งสิ้น หนังสือทุกเล่มจึงเต็มไปด้วยคุณค่าทั้งทางด้านจิตใจและประวัติศาสตร์ ที่คุณสามารถสร้างขึ้นให้กับคนที่คุณรักเป็นครั้งสุดท้ายได้ 

 

ดังนั้น จงมอบหนังสือที่ระลึกนี้ให้แก่ผู้มาร่วมงานได้เก็บไว้เป็นสิ่งของสำคัญชิ้นสุดท้าย ที่ทุกคนจะได้รับไว้ระลึกนึกถึง ก็นับว่าดีไม่น้อย

 

พฤษภกาสร อีกกุญชรอันปลดปลง
โททนต์เสน่งคง สำคัญหมายในกายมี
นรชาติวางวาย มลายสิ้นทั้งอินทรีย์
สถิตทั่วแต่ชั่วดี ประดับไว้ในโลกา

 

บทความน่าสนใจ:

เมรุ เมรุเผาศพ สถานที่เผาศพจากชนชั้นสูงสู่ชนชั้นสามัญ