วันพระ วันโกน สำคัญอย่างไร มีข้อควรปฏิบัติอย่างไรบ้าง

วันพระ สำหรับพุทธศาสนิกชนทุกคน หากกล่าวถึง วันพระ วันโกน แล้วย่อมรู้จักกันเป็นอย่างดี

ซึ่งวันพระ วันโกนนี้ก็เป็นอีกวันหนึ่งที่มีความสำคัญสำหรับพระสงฆ์ เช่นเดียวกับพุทธศาสนิกชนทั่วไป

ถึงแม้ วันโกนจะไม่มีระบุในปฏิทิน แต่เมื่อดูก็สามารถรับรู้ได้ทันทีว่าเป็นวันไหน

ดังนั้น เราจะพาคุณมาทำความรู้จักกับความสำคัญของ วันโกน วันพระ วันธรรมสวนะ และข้อควรปฏิบัติในวันดังกล่าว

เพื่อความถูกต้อง และยังเป็นการเสริมบุญบารมีให้แก่ตนเองอีกด้วย

 

วันพระคือ

วันพระคือวันอะไร วันพระคืออะไร วันพระคือวันไหน – วันพระ คือ วันธรรมะสวนะ ที่องค์พระสัมมาสัมพุทธเจ้าได้อนุญาตให้พระสงฆ์ในพุทธศาสนาสามารถทำการประชุม รวมตัวเพื่อสนทนาธรรม และเทศนาธรรมให้กับพุทธศาสนิกชนและคนทั่วไป

ให้มีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับพระพุทธศาสนาและพระธรรมในพระพุทธศาสนา

วันธรรมะสวนะ มาจากคำว่า “สวนะ” แปลว่า การฟัง และคำว่า “ธรรมสวนะ” แปลว่า การฟังธรรม

วันฟังธรรม หรือที่เรียกทั่วไปว่า “วันพระ” โดยความหมายของวันพระ คือ การเรียกพระภิกษุที่มารวมตัวกันมากกว่า 4 รูป ขึ้นไป จัดเป็นหมู่คณะ

วันพระตามปฏิทินไทยจะตรงกับวันแรม 8 ค่ำ แรม 15 ค่ำ ขึ้น 8 ค่ำ และ ขึ้น 15 ค่ำของทุกเดือนตามปฏิทินไทย

หากเดือนใดตรงกับเดือนขาด หรือเดือนที่มีเพียงแค่แรม 14 ค่ำหรือขึ้น 14 ค่ำ เดือนนั้น วันพระจะตรงกับแรม 14 ค่ำ และ ขึ้น 14 ค่ำแทน

วันพระ ภาษาอังกฤษ คือ Buddhist Holy Day

 

วันโกนคือ

วันโกนคืออะไร วันโกน คือวันอะไร – วันโกน คือ วันก่อนวันพระของทุกเดือนตามปฏิทินไทย ซึ่งตรงกับแรม 7 ค่ำ แรม 14 ค่ำ ขึ้น 7 ค่ำ และ ขึ้น 14 ค่ำของทุกเดือนตามปฏิทินไทย

หากเดือนใดตรงกับเดือนขาด หรือเดือนที่มีเพียงแค่แรม 14 ค่ำหรือขึ้น 14 ค่ำ เดือนนั้น วันโกนจะตรงกับแรม 13 ค่ำ และ ขึ้น 13 ค่ำแทน

การที่เรียกว่าวันโกน เพราะในวันนี้เป็นวันที่พระสงฆ์ทำการโกนผมบนศีรษะให้สะอาด เพื่อความเรียบร้อยในวันธรรมะสวนะ ด้วยเหตุนี้จึงเรียกว่านี้ว่า “วันโกน” นั่นเอง

 

ประวัติวันพระ

ประวัติวันพระ ประวัติวันโกน – สมัยพุทธกาล หลังจากที่องค์พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงตรัสรู้ และเผยแผ่พระพุทธศาสนาแล้ว ครั้งที่องค์พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงประทับอยู่ที่เขาคิชกูฏ บริเวณใกล้กับเมืองราชคฤห์

พระเจ้าพิมพาสาร กษัตริย์ผู้ครองแคว้นมคธในขณะนั้น ได้ขอเข้าเฝ้าองค์พระสัมมาสัมพุทธเจ้า เพื่อกราบทูลถามเกี่ยวกับวันประชุมสนทนาเกี่ยวกับหลักธรรมคำสอนของพระพุทธศาสนาที่องค์พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงสั่งสอน

เนื่องจากในศาสนาอื่นนั้น บรรดานักบวช ผู้ถือศีลในศาสนาหรือนิกายอื่นจะมีวันที่มาร่วมตัวกันเพื่อประชุม ปรึกษาและสนทนาเกี่ยวกับหลักธรรมคำสอนในศาสนาหรือนิกายของตน

แต่ทว่าในพระพุทธศาสนาขององค์พระสัมมาสัมพุทธเจ้ายังไม่มีวันดังกล่าว

พระเจ้าพิมพาสาร กษัตริย์ผู้ครองแคว้นมคธจึงเข้ามาสอบถามถึงวันนี้กับองค์พระสัมมาสัมพุทธเจ้า เพื่อให้พระสงฆ์ได้มีวันในการประชุมสนทนาธรรมที่ชัดเจน

ในกาลนั้น องค์พระสัมมาสัมพุทธเจ้าได้ทรงอนุญาตให้มีวันที่พระสงฆ์สามารถทำการประชุมสนทนาธรรมและแสดงธรรมเทศนา ให้แก่พุทธศาสนิกชนและบุคคลทั่วไปที่ต้องการศึกษาพระธรรมและมีข้อสงสัยเกี่ยวกับหลักคำสอน ให้เข้ามารวมตัวกันเพื่อรับฟังธรรมะและศึกษาพระธรรม

ต่อมาเมื่อพุทธศาสนาได้เผยแผ่เข้ามาในประเทศไทย พุทธศาสนิกชนได้เรียกวันดังกล่าวว่า  “วันธรรมสวนะ” (วันฟังธรรม) หรือที่รู้จักกันว่า “วันพระ” ในปัจจุบันนั่นเอง ซึ่งในวันนี้พุทธศาสนิกชนจะทำการถือศีล ปฏิบัติธรรม ทำบุญ ฟังธรรม

วันธรรมสวนะ อ่านว่า ทำ-มะ-สะ-วะ-นะ

ต่อมาในสมัยสุโขทัย ได้มีการกำหนดวันหยุดของข้าราชบริพารที่ทำงานทุกคนให้หยุดงาน 2 วัน

คือ วันก่อนวันพระหรือที่เรียกว่า “วันโกน” และวันพระ

การที่หยุดวันโกนกับวันพระ ก็เพื่อให้ข้าราชบริพารที่นับถือพุทธศาสนาได้เตรียมตัว ถือศีลและรักษาความบริสุทธิ์ของกาย วาจา ใจ ก่อนที่จะไปทำบุญในวันพระนั่นเอง

นอกจากนี้ ยังเชื่อว่าวันโกนเป็นวันที่ประตูของเทวภูมิ โลกภูมิ และนรกภูมิ เปิดเชื่อประสานกัน ทำให้ดวงวิญญาณสามารถเดินทางเชื่อมต่อทั้ง 3 ภพภูมิได้

โดยเฉพาะดวงวิญญาณในนรกภูมิจะเดินทางขึ้นมายังโลกมนุษย์เพื่อมารับส่วนบุญ ส่วนกุศลจากญาติ หรือพุทธศาสนิกชนที่ทำการอุทิศส่วนบุญให้ และยังมาฟังธรรมเทศนาเป็นการสร้างบุญให้ตนเองอีกด้วย

 

วันพระ สําคัญอย่างไร

วันพระ คือ วันธรรมสวนะ (วันฟังธรรม) หรือวันที่พระพุทธเจ้าได้ทรงอนุญาตให้พระสงฆ์เข้ามาประชุมสนทนาธรรมและเทศนาธรรมให้กับพุทธสาสนิกชนและคนทั่วไป ได้รับรู้และศึกษาในพระธรรม

ปัจจุบันวันโกน และ วันพระ ยังถือเป็นวันสำคัญของพระสงฆ์และพุทธศาสนิกชนคนไทย ซึ่งความสำคัญของวันโกนและวันพระมีดังนี้

 

1. ความสำคัญทางเทวโลก

วันพระหรือวันธรรมะสวนะเป็นวันที่องค์พระสัมมาสัมพุทธเจ้าจะเสด็จไปแสดงธรรมเทศนาให้กับเหล่าพรหม เทวดา นางฟ้าที่อยู่ในเทวโลก ซึ่งในวันนี้เหล่าเทพ พรหม เทวดาทั้งหลายจะรอรับเสด็จเพื่อฟังธรรมเทศนาที่องค์พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงแสดง และในวันนี้เพื่อเป็นการรักษาศีลความบริสุทธิ์เทพ พรหม เทวดาจะงดเว้นการเสพกามารมณ์ สิ่งบันเทิง รื่นเริงต่าง ๆ เพื่อเป็นพุทธบูชาและเป็นการสร้างบุญกุศลให้กับตนเอง นอกจากนั้นเทพ พรหม เทวดาบางองค์ยังได้ลงมายังโลกมนุษย์เพื่อเป็นการโปรดสัตว์โลกด้วยการช่วยเหลือและฟังธรรมจากเนื้อนาบุญในพระพุทธศาสนาร่วมกับมนุษย์ด้วย

 

2. ความสำคัญทางนรกโลก

วันพระยังถือเป็นวันหยุดการลงฑัณฑ์ต่อดวงวิญญาณที่อยู่ในนรกภูมิ และงดเว้นการตัดสินโทษต่าง ๆ กับดวงวิญญาณทั้งหลายอีกด้วย พร้อมทั้งยังเปิดประตูนรกภูมิที่เชื่อมต่อกับโลกมนุษย์ ซึ่งเป็นการปลดปล่อยดวงวิญญาณออกจากนรกภูมิชั่วคราว เพื่อให้ดวงวิญญาณเหล่านี้เดินทางไปยังโลกมนุษย์เพื่อรับกุศลที่ญาติของตนได้ทำบุญอุทิศให้ สำหรับดวงวิญญาณที่ไม่สามารถขึ้นมารับส่วนบุญบนโลกมนุษย์ได้ เพราะติดกรรมหนักหรืออยู่ในรกภูมิชั้นที่ลึกมาก  ๆ ก็ต้องรอรับส่วนบุญที่ญาติทำให้ผ่านการนำพาไปของพระแม่ธรณี พระแม่คงคาและเหล่าเทวดาที่ลงไปโปรดดวงวิญญาณในนรกภูมินั้น

 

3. ความสำคัญทางมนุษย์ภูมิ

สำหรับมนุษย์ภูมิความสำคัญของวันพระนั้น เป็นช่วงเวลาที่มนุษย์ทุกคนได้มีโอกาสรักษาศีลอุโบสถให้บริสุทธิ์ และในวันนี้ยังมีเทวดา พรหม เทพที่ลงมายังโลกมนุษย์มาช่วยเหลือและประทานพรให้กับผู้ที่กระทำความดี สร้างบุกุศล นอกจากการทำบุญอุทิศกุศลให้กับดวงวิญญาณของญาติที่ล่วงลับไปแล้ว ยังเป็นการสร้างกุศลให้กับตนเองอีกด้วย

จะเห็นว่าวันโกนและวันพระ ถือเป็นวันที่มีความสำคัญทางพระพุทธศาสนาอย่างยิ่ง ดังนั้น ในวันนี้ผู้ที่เป็นพุทธสาสนิกชนทุกท่านช่วงเวลาดังกล่าวถือเป็นช่วงเวลาที่มีค่ายิ่ง จึงควรทำจิตให้บริสุทธิ์ กระทำแต่ความดีเพื่อสร้างกุศลผลบุญให้กับตนเองและดวงวิญญาณทั้งหลายด้วย

 

 

 

กิจกรรมวันพระ

กิจกรรมในวันพระ กิจกรรมในวันโกน – วันโกนและวันพระ เป็นวันสำคัญทางพระพุทธศาสนาวันหนึ่ง ซึ่งในวันโกนและวันพระมีกิจกรรมที่ควรกระทำดังนี้

 

1. กิจกรรมในวันโกน

วันโกน ถือเป็นวันเตรียมความพร้อมสำหรับพระสงฆ์และพุทธศาสนิกชนที่จะเข้าร่วมฟังธรรมเทศนา ทำบุญถวายภัตตาหารและอุทิศส่วนกุศลให้กับดวงวิญญาณของผู้ที่ล่วงลับไปแล้ว โดยกิจกรรมในวันโกนสามารถแบ่งออกเป็น 2 ส่วนคือ

1.1 กิจกรรมสำหรับพระสงฆ์

กิจกรรมของพระสงฆ์ในวันโกนจะเป็นการเตรียมความพร้อมทางร่างกายและจิตใจให้บริสุทธิ์ เพื่อให้การเผยแผ่พระพุทธศาสนาในวันพระ กิจกรรมที่พระสงฆ์ต้องกระทำในวันโกน คือ การประกอบการปลงผม การสวดปาฏิโมกข์เพื่อชำระศีลและเตรียมธรรมเทศนาที่จะเทศให้พุทธศาสนิกชนฟังในวันพระ

1.2 กิจกรรมสำหรับพุทธศาสนิกชน

กิจกรรมของพุทธศาสนิกชนที่กระทำในวันโกนเป็นการจัดเตรียมวัสดุสำหรับจัดทำเป็นภัตตาหารสำหรับไปถวายพระ เตรียมความพร้อมให้กับร่างกายและจิตใจ ทำการสมาทานศีลและรักษาศีล 5 เป็นการสร้างบุญกุศล

 

2. กิจกรรมในวันพระ

กิจกรรมในวันพระส่วนมากจะเป็นกิจกรรมที่กระทำร่วมกันระหว่างพระสงฆ์และพุทธศาสนิกชน ซึ่งกิจกรรมในวันพระแบ่งออกเป็น 2 ส่วนสำหรับพระสงฆ์ และพุทธศาสนิกชน ดังนี้

กิจกรรมสำหรับพระสงฆ์

สำหรับกิจกรรมที่เป็นของสงฆ์นั้น จัดเป็นหน้าที่ที่พระสงฆ์จะต้องกระทำอย่างเคร่งครัด

เพื่อเป็นการสืบสานพระพุทธศาสนาและทำความเข้าใจพระธรรมให้ท่องแท้มากยิ่งขึ้นจากพระเถระผู้รู้แจ้งในพระธรรม

ซึ่งกิจกรรมของพระสงฆ์มีด้วยกัน 2 ส่วนดังนี้

1. สวดพระปาฏิโมกข์

วันที่พระสงฆ์จะประชุมทบทวนศีล 227 สิกขาบท หรือที่เรียกว่า การประชุมฟังสวดพระปาฏิโมกข์ เพื่อให้ศีลที่รักษาอยู่มีความบริสุทธิ์อย่างครบถ้วนทุกประการตามหลักพระธรรมที่องค์พระสัมมาสัมพุทธเจ้าได้ทรงบัญญัติไว้

2. แสดงธรรมเทศนา

การแสดงธรรมเทศนาให้กับพุทธศาสนิกชนที่เข้ามาทำบุญได้รับฟัง เพราะการเผยแผ่พระพุทธศาสนาเป็นหน้าที่ของพระสงฆ์อย่างหนึ่ง

ซึ่งในวันพระเป็นวันที่พุทธศาสนิกชนจะมาร่วมตัวกันที่วัดเพื่อทำบุญ ถวายภัตตาหารให้กับพระสงฆ์ เป็นการทำนุบำรุงพระพุทธศาสนา

ดังนั้น การแสดงธรรมเทศนาในวันพระ ย่อมมีผู้ที่ได้รับผลการธรรมะเทศนาเป็นจำนวนมาก

3. รับถวายภัตตาหาร

การรับประเคนภัตตาหารจากพุทธศาสนิกชนเป็นการสร้างบุญอันยิ่งใหญ่

ยิ่งพระสงฆ์อยู่ในศีล 227 สิกขาบทอย่างเคร่งครัดซึ่งถือเป็นเนื้อนาบุญของพระพุทธศาสนา

ดังนั้น ผู้ที่ทำการถวายทานหรือทำบุญกับพระสงฆ์ ย่อมได้รับบุญอันยิ่งใหญ่ตามความบริสุทธิ์ของเนื้อนาบุญ

ซึ่งหลังจากรับประเคนและฉันอาหารแล้ว พระสงฆ์ทำการให้พรเพื่อเป็นสิริมงคลกับพุทธศาสนิกชนผู้ที่เข้าวัดทำบุญ

 

กิจกรรมสำหรับพุทธศาสนิกชน

ในอดีตวันพระเป็นวันหยุดงานของข้าราชบริพารที่ทำงานราชการ เพื่อให้ข้าราชบริพารได้เข้าวัดทำบุญ

ซึ่งกิจกรรมที่พุทธศาสนิกชนควรในวันพระมีดังนี้

1. ทำทาน

การทำทานเป็นการสร้างบุญกุศลที่ดี ซึ่งการทำบุญก็ถือเป็นการทำทานอย่างหนึ่ง

ดังนั้น เมื่อถึงวันพระควรจัดเตรียมภัตตาหารเพื่อให้ถวายพระสงฆ์ที่วัด เพราะพระสงฆ์เป็นเนื้อนาบุญของพระพุทธศาสนา

ดังนั้น การถวายภัตตาหารกับพระสงฆ์จึงเป็นการทำบุญที่ได้รับบุญอันยิ่งใหญ่

นอกจากการทำทานกับพระสงฆ์แล้ว การทำทานกับผู้อื่น ก็ถือเป็นการสร้างกุศลได้เช่นกัน

2. รักษาศีล

การรักษาศีล ลด ละ เลิกให้ห่างไกลจากกิเลส

การรักษาศีลนอกจากทำให้จิตใจบริสุทธิ์แล้ว ยังทำให้มีสมาธิ ก่อเกิดสติปัญญาอีกด้วย ส่งผลให้ชีวิตมีความเจริญ

3. เจริญภาวนา

เมื่อทำบุญถวายภัตตาหารแด่พระสงฆ์แล้ว พุทธศาสนิกชนควรทำจิตเจริญภาวนาให้อยู่กับปัจจุบัน

เป็นการสร้างความสงบให้กับตนเอง พัฒนาจิตใจและปัญญา ทำให้จิตสงบ ไม่มีกิเลส ไม่มีเรื่องเศร้า เห็นคุณค่าของสิ่งมีชีวิตและดำรงชีวิตตามความเป็นจริง

4. ฟังธรรม

การฟังธรรมเป็นการรับฟังบ่อเกิดแห่งปัญญา

พระธรรมคำสั่งสอนขององค์พระสัมมาสัมพุทธเจ้า ช่วยให้หลุดพ้นจากบ่วงกิเลส ความโลภและอบายมุขต่าง ๆ

ซึ่งในวันพระจะทำการแสดงธรรมะเทศนาให้พุทธศาสนิกชนได้ฟัง

ดังนั้น วันพระจึงเป็นวันที่พุทธศาสนิกชนจะได้รับฟังธรรมเทศนาอย่างจริงจัง และหากมีข้อสงสัยก็สามารถสอบถามได้

5. แสดงธรรม

นอกจากการฟังธรรมแล้ว พุทธศาสนิกชนยังสามารถแสดงธรรมให้กับผู้อื่น

ซึ่งการแสงดธรรมนี้ไม่จำเป็นต้องให้พระสงฆ์เป็นผู้แสดงเท่านั้น เพราะการบอกเล่าถึงพระธรรมที่ได้รับฟังจากพระสงฆ์ให้กับผู้อื่นได้ฟัง ถือเป็นการแสดงธรรมอย่างหนึ่ง

ดังนั้น เมื่อเข้าวัดฟังธรรมในวันพระมาแล้ว เมื่อออกจากวัดก็สามารถแสดงธรรมที่ได้รับฟังให้กับผู้อื่นได้ทันที

 

วันพระห้ามอะไรบ้าง

ข้อห้ามในวันโกนและวันพระ วันโกน ห้ามอะไรบ้าง – วันโกนและวันพระ เป็นวันที่พระสงฆ์และพุทธศาสนิกชนควรรักษาความบริสุทธิ์ ทั้งกาย วาจาและใจ

ซึ่งในวันนี้มีข้อห้ามที่ไม่ควรกระทำดังนี้

1. ไม่ควรมีเพศสัมพันธ์

ในวันโกนและวันพระไม่ควรมีเพศสัมพันธ์กัน แม้ว่าจะเป็นคู่สามีภรรยากันก็ตาม โดยเฉพาะในวันพระที่ควรรักษาศีลและความบริสุทธิ์อย่างเคร่งครัด

ควรละเว้นกิเลส โดยเฉพาะโลกีย์ที่สร้างความอยาก ความหลงมัวเมา

ดังนั้น ในวันโกนและวันพระ ควรละเว้นการมีเพศสัมพันธ์ รักษาศีลอย่างเคร่งครัด

นอกจากนั้น ยังมีความเชื่อว่าวันโกนวันพระเป็นวันที่ประตูนรกเปิดออก หากมีเพศสัมพันธ์ในวันนี้และเกิดการปฏิสนธิในครรภ์ ผีเปรตหรือดวงวิญญาณที่มาจากนรกภูมิอาจจะถือโอกาสเข้ามาจุติในครรภ์ได้ จึงไม่ควรมีเพศสัมพันธ์กันนั่นเอง

 

2. ละเว้นการทำบาป

วันโกนและวันพระเป็นวันที่พุทธศาสนิกชนควรรักษาศีลให้บริสุทธิ์ สำหรับพุทธศาสนิกชนควรรักษาศีลสำหรับฆราวาสหรือศีล 5 ให้ได้

สำหรับพระสงฆ์ควรรักษาศีล 227สิกขาบท ไม่ควรทำบาป ไม่ว่าจะเป็นบาปทางกาย วาจาหรือใจ ล้วนควรละเว้นทั้งสิ้น

เป็นการสร้างบุญกุศลที่ง่ายและทำให้ชีวิตจิตใจมีความสุขสงบมากยิ่งขึ้น

งดเว้นการเบียดเบียน การว่าร้าย การคิดอกุศล การฆ่าสัตว์ตัดชีวิต โดยเฉพาะการละเมิดศีล 5 ข้อ ซึ่งเป็นศีลพื้นฐานที่พุทธศาสนิกชนทุกคนควรยึดถือและปฏิบัติ

 

3. งดเว้นการเดินทาง

ในอดีตในวันโกนและวันพระจะเป็นวันหยุดการทำงาน เพื่อให้พุทธศาสนิกชนได้เข้าวัดทำบุญ

โดยเฉพาะในวันพระ พุทธศาสนิกชนทุกคน ควรงดเว้นการเดินทางไกล แต่ควรเดินทางเข้าวัดเพื่อทำบุญถวายภัตตาหารแด่พระสงฆ์ ฟังธรรมเทศนา เจริญจิตภาวนาและสนทนาธรรมกับผู้อื่น

เพื่อเป็นการช่วยขัดเกลาจิตใจให้ผ่องใส และอุทิศส่วนบุญกุศลให้กับดวงวิญญาณที่ล่วงลับทั้งหลาย

 

ถึงแม้ว่าในปัจจุบันนี้ วันโกน และ วันพระ จะไม่ได้เป็นวันหยุดราชการหรือวันหยุดงานของหลายคน แต่ในหลายวัดได้มีการจัดให้มีการทำบุญ ฟังธรรมและเจริญจิตภาวนาในวันเสาร์ อาทิตย์ ซึ่งถือเป็นวันหยุดงานประจำสัปดาห์ของหลาย ๆ คน

ดังนั้น ในวันโกน วันพระ หากไม่สามารถเดินทางไปทำบุญ ฟังธรรมหรือเจริญภาวนาที่วัดได้ แต่ท่านสามารถรักษาศีล ฟังธรรมและเจริญจิตภาวนาด้วยตนเองที่บ้านหรือที่ทำงานก็ได้เช่นกัน